اصلاح نگرش در انتخاب مدیران عامل شرکت های پتروشیمی

امیر نصیرزاده فرزند توانا و پر افتخار این مرز و بوم دارای کارنامه درخشان دفاعی در دوران خدمت خود از کشورعزیزمان ایران می باشد و در آخرین موفقیت های ایشان اخذ بیشترین رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی برای تصدی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح کشوراست. از این لحاظ امید ها در دل سربازان کهنه کار و پیشکسوتان نیرو های مسلح زنده شده که با تجربه ای که ایشان در مناصب گذشته خود داشته، می تواند ضمن اینکه چرخ امنیت مرزهای کشور را به چرخش درآورد و با شناخت کاملی که از گذرگاه ها دارد، اعتبارات را به اهداف اصلی هدایت نماید. یکی از مسائل مهمی که ملت ایران چشم به راه آن هستند ارتقاء وضعیت معیشت پیشکسوتان آبرومند نیروهای مسلح است که با ارتقاء سرمایه و سرمایه گذاری سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) در حقیقت معیشت و بیمه بازنشستگان را پشتیبانی نماید.

ساتا سازمان بزرگی است که در اجرای ماده (۱۷۴) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و با ادغام سازمان بیمه و بازنشستگی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و همچنین سازمان خدمات درمانی نیروهای مسلح ایجاد گردیده است. ادغام این سازمان های مالی – خدماتی مهم نیروهای مسلح نشان از اهمیت آن در کشور است. لذا اگر این سازمان موفق به پشتیبانی از پیشکسوتان نیروهای مسلح باشد، در آینده شاهد جذب نخبگانی مثل امیر نصیرزاده در نیروهای مسلح خواهیم بود.
مدیریت خردمندانه وقت ساتا برای توسعه مالی این سازمان ودر نهایت بهبود معیشت پیشکسوتان نیروهای مسلح، ابتکار سرمایه گذاری در صنایع مختلف بویژه صنعت ثروت ساز پتروشیمی پیشه کرده است. لذا شرکت های قدرتمندی ایجاد شد تا ضمن کمک به دولت و کشور، زمینه تولید ثروت جهت جبران سختی هایی که در گذشته بر خانواده های نجیب نیروهای مسلح رفته، بنماید و معیشت و درمان آنها را بهبود بخشد.
صنعت پتروشیمی یک مقوله بسیار تخصصی وارداتی است که حدود ۶۰ سال پیش با تاسیس اولین پتروشیمی دولتی در ایران یعنی پتروشیمی شیراز در کشور نهادینه و بومی سازی گردیده است. لذا به تدریج سرمایه انسانی مورد نیاز بخش های عملیات برای این صنعت آموزش دیده و همچنین پرورش یافته بطوری که در دو دهه اخیر موجب توسعه و تکثیر کارخانه هایی با محصولات متعددی در کشور گردیده است. هم اکنون نیروی عملیاتی متخصص واحد های صنعتی به بلوغ خود نزدیک شده و امروزه دغدغه پرورش متخصصین عملیاتی جدید از بین رفته و کمیت و کیفیت محصول این کارخانه ها به پایداری قابل توجهی نزدیک گردیده است. در موقعیت یاد شده، شرکت های دولتی بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی واگذار گردیده و همچنین کارخانه های جدید دیگری با هسته نیروی عملیاتی صنعت نفت ایجاد شده، در حالی که مدیریت واحدهای پشتیبانی مثل مدیریت منابع انسانی، مالی و بازرگانی از هسته مرکزی (شرکت ملی صنایع پتروشیمی) منفک گردیدند که به جد نیاز به توانمند سازی، بهبود و توسعه دارند.

علیرغم این همه توانایی در بخش عملیاتی، این صنعت دارای پاشنه آشیلی بنام مدیر ارشد می باشد که غالبا به دلایل سیاسی و بدون برنامه و هدف گذاری برای بهبود اقتصاد سهامداران تعیین، انتخاب و انتصاب می یابند. از آنجایی که این بخش از مدیران در جایگاه واقعی خود قرار نداشته و توان راهبری این صنایع را به نحوه مطلوبی ندارند؛ اغلب دچار توهم تنزل در موقعیت خود شده، لذا بخشی از سود خالص شرکت ها را جهت حفظ جایگاه خود هزینه می نمایند، پست های حساس کارخانه را پیشکش نموده، منابع را جهت چابک سازی رزومه خود هدر داده، از وظیفه اصلی خود و استفاده از خرد جمعی فاصله گرفته، بجای افزایش سود سهامدار موجب کاهش کارایی این شرکت ها می شوند. این مدیران بجای اینکه ستاد شرکت را تقویت کند که بتواند تولید را پشتیبانی نماید، سیاسی عمل کرده و مدیران تحمیلی نا کارآمد را در مدیریت های مهم ستادی مانند بارزگانی و مالی و منابع انسانی می گمارند که موجب فروش و تامین ناقص، نارضایتی سرمایه های انسانی شرکت و عدم سرمایه گذاری با درآمد حاصله می شود.

با جذب و استخدام بی حد و حصر نیروهای ناکارآمد و نا مرتبط موجب سنگینی هزینه های ثابت شرکت ها شده بطوری که بیشتر کارخانه ها دارای اضافه وزن در این باره هستند. در نهایت بدون اینکه مسئولیتی متوجه این مدیران گردد یا اینکه احساس پاسخگویی داشته باشند، از سیستم خارج و مشغول رایزنی حتی برای اخذ موقیعت های بهترمی شوند. در صورت ادامه این روند، سرمایه های فیزیکی این کارخانه ها که از جنس پوست و استخوان بازنشستگان نیروهای مسلح است را به نابودی سوق می دهند و در آینده نزدیک شاهد به مزایده رفتن آهن آلات این کارخانه در فراخوان های عمومی خواهیم بود.
در این برهه زمانی که دولت جدید مستقر شده و به صراحت اعلام نموده در این دولت کسانی که بدون دلیل موجه بالا رفته اند پایین می آیند و کسانی که به ناحق پایین رفته اند ، بالا کشیده خواهند شد، این مدیران متوهم برای یافتن دلیل بالا رفتن خود، همه وظایف اصلی خود را رها کرده و مشغول لابی گری برای حفظ و بقاء و حتی ارتقاء مدیریت باد آورده خود هستند و کسادی حاصله امروزی کارخانه ها را به عدم استقرار دولت نسبت می دهند. همانطور که همه می دانند رابطه این لابیگری این مدیران و موفقیت دولت رابطه عکس داشته که به هیچ وجه مقبولبیت ندارد. لذا در حد توان نویسنده جهت کمک به موفقیت دولت، پیشنهادات زیر برای بالا ترین مقام شرکت های پتروشیمی ساتا یعنی امیر نصیر زداه ارایه داده و امیدوار به اثر مثبت آن می مانم.

پیشنهاد:
برای بهبود وضعیت شرکت های پتروشیمی ساتا و پایان دادن به هدر رفت سرمایه خانواده بازنشستگان نیروهای مسلح می توان مدیران عامل این شرکت ها را با خرد جمعی به شرح زیر انتخاب، انتصاب و ارزیابی نمود.
۱- مطابق رویه ریاست محترم جمهوری برای تعیین وزراء، شورای راهبری برای تعیین مدیران عامل صنعت پتروشیمی تشکیل گردد.
۲- برای انتخاب مدیران عامل فراخوان عمومی زده شود.
۳- شورا راهبری بررسی اولیه داوطلبان را پس از پایان مهلت ثبت نام، انجام دهد.
۴- کاندیدای اولیه مدیرعاملی در این بررسی مشخص می شوند. اسناد مورد نیاز مثلا صورت های مالی سال قبل را جهت بررسی و ارزیابی وضعیت فعلی این شرکت ها در اختیار این نامزد ها قرار گیرد و حتی باز دید میدانی از کارخانه ها را برای آنها لحاظ نمایند.
۵- بعد از این مراحل، کاندیدا باید پروپوزال بهبود وضعیت فعلی شرکت ها را به دبیرخانه شورا تحویل نمایند.
۶- هئیت مدیره هر شرکت پروپوزال ارایه شده را بررسی و داوطلب مربوطه را جهت دفاع دعوت نمایند.
۷- بعد از دفاع داوطلبین، اعضاء هئیت مدیره با اکثریت آرای یکی از این نامزد ها را انتخاب نماید.
۸- رئیس هئیت مدیره شرکت مربوطه حکم انتصاب مدیرعامل را مشروط به ارزیابی دوره ای مطابق برنامه زمانبندی صادر نماید.
۹- ارزیابی مذکور بر اساس برنامه بهبود زمانبندی پروپوزال پذیرفته شده (Gantt chart) بوده لذا در بازه های مختلف زمانی رد یابی و رصد می گردد.
۱۰- ضمانت اجرای وعده های مدیر عامل در شروط حکم انتصاب وی آورده می شود. در صورتی که بهبود با برنامه زمانبندی یاد شده پیش نرود، حکم انتصاب از درجه اعتبار ساقط می گردد.

یداله عبدالهی*
رئیس روابط کار، مددکاری و مسئولیت های اجتماعی

دکتر یداله عبدالهی دانش آموخته نانو مواد و نانوتکنولوژی از دانشگاه UPM مالزی و دارای سه فوق دکترا در همین رشته و دارای سوابق هئیت علمی در دانشگاههای مالزی (۶ سال و نیم) و دانشگاه شیراز (یک سال) همچنین سوابق مدیریتی در شرکت پتروپارس، پتروشیمی کیمیای خاور میانه و پتروشیمی شیراز است. ایشان دارای مقالات فراوان با امپکت و سایتیشن بالا در این زمینه بوده و از نظر علمی در دنیا علم مطرح می باشد.