صنعت آرد و نان کشور در شرف نابودی/از کاهش سهمیه آرد تا تصمیم‌های زیانبار برای نانوایی‌ها

به گزارش اقتصادی برتر-سهمیه آرد نانوایان هر ۱۰ روز یکبار کمتر می‌شود و دغدغه‌ای دیگر به دغدغه‌های نانوایان اضافه شده است؛ بنا به گزارش‌های رسیده به اتحادیه، ۵۰ تا ۶۰ درصد سهمیه آرد نانوایان در تهران کاهش پیدا کرده است.
دولت با اجرای طرح هوشمندسازی نانوایان درصدد حذف فروش آرد با نرخ دولتی و پرداخت مابه التفاوت پول آرد به نانوایان بود اما در عمل با اجرای این طرح اتفاقات دیگری رخ داد.
دولت با این طرح می‌خواست مانع آردفروشی شود، اما سهمیه آرد نانوایان هر ۱۰ روز یکبار کمتر می‌شود و دغدغه‌ای دیگر به دغدغه‌های نانوایان اضافه شده است؛ بنا به گزارش‌های رسیده به اتحادیه ۵۰ تا ۶۰ درصد سهمیه آرد نانوایان در تهران کاهش پیدا کرده است. بنده برای رسیدگی به این موضوع به فرمانداری مراجعه کردم اما متاسفانه هیچ نهادی خود را ملزم به پاسخگویی به نانوایان نمی‌داند.
به گفته این فعال صنفی؛ کاهش سهمیه آرد نانوایان انگیزه پخت را از آنها می‌گیرد.

یکی از دلایل تشدید ضایعات در نان، ارزانی بیش‌ازحد نان و حیف‌ومیل آن است. سرانه‌ مصرف آرد هر اصفهانی در ماه، ۷ کیلو و نیم است اما در لرستان و سیستان و بلوچستان ۱۴ کیلو است. آیا اصفهانی‌ها کم نان می‌خورند؟ اصلاً این‌طور نیست. در اصفهان به دلیل اجرای برنامه‌های آموزشی خوب برای نانوایان و همکاری مدیران و استانداران قبلی، مشکلات تولید نان کمتر از دیگر نقاط بوده است. نرخ یک نان با وزن ۲۰۰ گرم در حال حاضر با آرد شماره ۱، در حال حاضر ۶۵۰ تومان است که سه سال پیش ارزیابی‌شده است و نرخ ۳ سال قبل نیز مربوط به ۳ سال قبل‌تر است. نرخ یک نان تافتون با آرد شماره ۲(۵۰ تومانی)، ۸۰۰ تومان است که ثابت نگه‌داشتن نرخ نان و افزایش هزینه‌های پرسنلی نانوایی، باعث ورشکستگی نانوایان، تعطیلی نانوایی‌ها و فرار نانوایان ماهر از این رشته شده است. در آخرین گزارش اتاق ایران در سال ۱۴۰۲ در کتابی این مسأله را به چاپ رسانده و می‌گوید وقتی هزینه تولید نان بالا باشد و نرخ آن ثابت باشد؛ شاید به‌ظاهر به نفع مردم باشد اما در باطن باعث تخریب کیفیت نان و تشدید ضایعات می‌شود.
این داستان جایی جالب می‌شود که به دلیل ارزان بودن نان درکنار خرید تضمینی گندم، کشاورزانی که اغلب خودشان نان مصرفی موردنیازشان را تولید می‌کردند، در چنین شرایطی خرید نان از نانوایی‌ها برایشان به صرفه‌تر است.
این اما تمام ماجرا نیست. از آنجا که توزیع آرد هم توسط دولت انجام می‌شود و انگیزه یا توان توزیع به‌صورت روزانه یا دو روز یکبار وجود ندارد؛ در تمام نانوایی‌های سنتی فضایی برای انبار کردن آرد بوجود آمده که هزینه اجاره و بالطبع قیمت تمام شده نان را افزایش داده است.

اما سوال اینجاست که دولت بابت سیاست اشتباه خودش چقدر هزینه پرداخت می‌کند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تنها در سال ۹۹، دولت با خرید تضمینی گندم و فروش آرد به قیمت یارانه‌ای، بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت کرده که این مبالغ می‌توانست در جای درستی خرج شود نه اینکه با توزیع رانت فرصت سودجویی را برای دلالان فراهم کند.

در حالی که نان در ایران از یارانه دولت برخوردار است، بیش از ۵ میلیون افغان اگر برای هر وعده غذا، فقط یک نان مصرف کنند، روزانه ۱۵ میلیون نان مصرف می‌شود.

رفع انحصار دولتی کلید برون رفت از بحران
به نظر می‌رسد ساده‌ترین راه برای بهبود و رونق تولید در صنعت گندم و نان، رفع انحصار دولت در خرید گندم از کشاورزان است چرا که کافی است صرفا به سیلوداران و شرکت‌های آردسازی اجازه داده شود در کنار دولت در خرید گندم مشارکت داشته باشند.
درصورتی که روند فعلی ادامه یابد با افزایش دستمزد کارگران ماهر نانوایی ، بسیاری از نانوایی‌هایی که سهمیه کمتری دارند زیانده شده و مجبور به تعطیلی واحد صنفی خود هستند که تبعات اجتماعی را دامن می‌زند و از هم اکنون باید متولیان به فکر چاره‌اندیشی باشند.